Taalverrijkingen in ‘Randland’

Een Braambergwereldmedereizigster en fan van Randland stuurde me onlangs een tabelletje met wat ze heel oneerbiedig “geprutstaligheden van Braamberg en consorten” noemde, die ze in het boek had opgemerkt.

Tabel_v_Ellejpg


Waarom gebruikten de vier Randland-reizigers deze neologismen (en vele andere, zoals gezaamsterk)? Welnu, dat ging vanzelf.


Hieronder enkele dia’s uit de boekpresentatie die dat uitleggen, verwoord in Braambergiaans Continental-English.
 
Gezaamtaal Tsjechischjpg
Gezaamtaal: Tsjechisch


Gezaamtaal TsjechischNederlandsjpg
Gezaamtaal: Tsjechisch&Nederlands

Gezaamtaal Duitsjpg
Gezaamtaal: Duits

Gezaamtaal Continental-EnglishjpgGezaamtaal: Continental-English


Taalloos denkenjpg
Denken in taalloze begrippen


on-the-fly achrijvenjpg
Taalloze begrippen on-the-fly vertalen in woorden


Anders gezegd, in onze mooie Nedertaal:
   Randland ontstond in een veeltalige (namelijk: Europese) omgeving. Continental-English was veelal de lingua franca.
   Zoals elke echte pidgintaal[1] ontwikkelt die taal zich razendsnel tot de praktisch grammaticaloze taal die we later het Pan-Europees zullen noemen. En als je daaruit terugvertaalt naar het Neders, ga je al snel bijwoorden als persoonsvorm gebruiken, etc. etc.
   In een veeltalige groep spreek je de grootste-gemene-deeltaal, vaak continental-English, maar niet altijd, afhankelijk van wie met wie praat, en dat kan elk moment wisselen, zelfs midden in een zin. Daarom weet je, als je aan een zin/woord begint, vaak niet in welke taal je die zin/woord gaat zeggen. Je bedenkt je zin/woord dus taalloos en pas tijdens het uitspreken bepaal je de taal waarin. Ook dan ga je al snel bijwoorden als persoonsvorm gebruiken, etc. etc.


Tot slot: het huidige Continental-English is nu nog niet ingekookt tot het Pan-Europees onzer gezaamsterke toekomst. Het is nu nog een sappige smeltkroes van dialecten. En het is beslist géén Engels. Vooral de doorgaans zelfvoldane Nederlanders zijn expert in hun dialect: gewoon met ongewijzigd idioom en syntax alle woorden in de zin vervangen door Engelse. And that is linky soup! Wat dan toch wel vaak, glimlachend, door andere Continental-sprekers gesnopen wordt.



[1] Wikipedia zegt:

Een pidgintaal is een doorgaans vereenvoudigde taal die ontstaat wanneer mensen met verschillende moedertalen, die elkaars taal niet kennen, elkaar toch proberen te begrijpen. Dit laatste doen ze bijvoorbeeld door een paar basale woorden uit te wisselen en er gebaren bij maken om hun bedoeling te verduidelijken. Wanneer het contact lang genoeg duurt, kan zich op deze manier tussen hen een nieuw taalsysteem vormen dat zich vervolgens verder ontwikkelt, waardoor er feitelijk een nieuwe taal ontstaat. Een dergelijke pidgintaal zal elementen bevatten van alle talen die de individuele sprekers zelf als moedertaal hebben (meestal gaat het om slechts twee verschillende talen). 

Pidgins worden gekenmerkt door een gereduceerde woordenschat en relatief weinig syntactische regels. Om zinnen te maken zet men de inhoudswoorden achter elkaar. De volgorde van de woorden wordt meer bepaald door pragmatische, contextuele factoren dan door grammaticale regels. 

Een pidgintaal is altijd een tweede taal. De sprekers hebben dus altijd hun moedertaal ernaast. Als de volgende generaties in een meertalig gebied echter opgevoed worden in deze pidgintaal, ontwikkelt de pidgintaal zich tot een creoolse taal. 

Het woord pidgin is vermoedelijk een Chinese verbastering van business. 

Vaak ontstaat een pidgin niet doordat een spreker de taal van de ander slecht kent, maar doordat een spreker zijn eigen taal “vereenvoudigd” uitspreekt, in de hoop dat de ander dat beter zal verstaan. Dit kan bijvoorbeeld door de grammaticale regels van de ene taal toe te passen op de andere taal. Zo ontstaan bijvoorbeeld zinnen of zinsdelen met uitsluitend infinitieven en een afwijkende woordvolgorde (zoals de bekend geworden Engelse zin Long time no see, die echter onderdeel is geworden van het gewone Engelse idioom).



Terug naar laatste overzicht: klik in je browser linksboven op het Pagina-terug-pijltje of gebruik Alt-Linkerpijltoets.