Randland

Het is herfst en het motregent en we lopen door een fraaie villalaan waar Bruno Schulz ook heeft gelopen en we zijn moe. Ons rest Schulz’ definitieve meander. In de motregen lopen we langs het gymnasium waar hij tekenleraar is geweest. En daarvoor, onder een grote oude sequoia, staat een groepje jongeren te roken, want het is nog steeds een gymnasium. We lopen verder zoals hij ook vaak gelopen zal hebben, we lopen langs het stadspark, oude platanen en tamme kastanjes, naar de plek die we zoeken en het wordt stil om ons heen. En in die stilte

onderging de substantie van het gebladerte onmerkbaar een verandering, tot op zekere dag [déze dag!] de bomen in een strovuur van geheel gedematerialiseerde bladeren baadden, in mooie, tere tinten, fijn als kaf, als een neerslag van bonte confetti – prachtige pauwen en feniksen, die maar even hoefden te schudden en klapwieken om dat fraaie gevederte, lichter dan zijdepapier, te verliezen, afgeruid en al onnodig.
[Uit De tweede herfst]

We lopen heen en weer op de stoep langs het park, zoals Bruno Schulz ook vaak geijsbeerd zal hebben, steeds vermoeider, want we kunnen de plek niet vinden die we zoeken. En steeds motregent het en ook de bomen strooien hun bonte feniksconfetti, zoals hij zo meanderend schreef, en nog steeds hebben we de plek niet gevonden waar hij afgeruid en onnodig werd verklaard.
We vragen het een voorbijgangster. Vanonder haar zuurstokkleurenparaplu kijkt ze of we knetter zijn. Begrijpt ze ons krakkemikkige Oekraïens niet? Nee, wij sukkels blijken bovenop de bronzen plaquette te staan waarnaar we vragen!
Op deze plaquette uit 2010 staat in Oekraïens en Pools, en deels in kapitalen, een tekst die alle patriottische soppen en geiten spaart:
‘Op 19.XI.1942 werd door de Gestapo op deze plek doodgeschoten de GROTE ARTIEST EN DROHOBYTSJNIK BRUNO SCHULZ’
‘De dader, een andere hoge nazi, wilde zijn Gestapo-protector jennen,’ had eerder de conservatrice getandenknarst.

Afgeruid en onnodig