logo_02jpg        Randland | VII - In de Karpaten   logo_02jpg


Vlamen en Friezen zijn het ook

Downtown Nimecka Mokra zitten we tegenover een soort van minimarket-kroeg in het kurkdroge gras met chocoladerepen (monopolie van de vorige president) en sinas-PET-flesjes (monopolie van Coca-Cola).

 ‘Duitse Nattigheid, wat is dat voor onzin als het Oostenrijkse immigranten waren, arme Alpenpaupers uit Tirol?’

 ‘De Duitstaligen die in heel Midden-Europa in de Slavische gebieden woonden, en in Roemenië, Hongarije en de Baltische landen, werden Duitsers genoemd.’

 ‘Bij ons gingen de Duitstalige Böhmer en Mährer zich ook zo noemden: Deutscher. De sukkels: gaf de nazi’s een mooi smoesje om al onze landen te annexeren.’

 ‘En gaf de communisten daarna een mooie aanleiding ze eruit te gooien.’

 ‘In Tsjechoslowakije was iederéén na de Duitse oorlogsterreur voor de moffen-Verdrijving.’

 ‘Dát waren nog eens een hoop vluchtelingen.’

 ‘Zes miljoen ofzo.’

 ‘Hoho, uit Tsjechoslowakije drie miljoen. En in hun plaats kregen wij uit de Karpaten en andere Sovjet-gebieden, en uit Roemenië enzo, pakweg honderdduizend Tsjechen.’

 ‘Tsjechischtáligen.’

 ‘Precies.’

 ‘Zes miljoen Duitstalige vluchtelingen alles bij mekaar, in 1945-48, hup naar kapot West-Duitsland. En wat waren ze welkom …’

 ‘Zes miljoen vluchtelingen in drie jaar, een gigantische Aufgabe – maar ze hébben het geschafft.’

 

‘Weet je wat Duitsers, oftewel Němci, in álle Slavische talen betekent?’

 ‘En Slaviërs – hoe noemen jullie jezelf?’

 ‘Wacht, ik schrijf het op.’ Maar het post-its-vakje van je rugzak blijkt leeg. Weet je nog, nog geen twee weken geleden gaf je in Kyiv een workshop Organizational Development, die vrát post-its. ‘Heeft iemand een stuk papier?’

 Noordkust trekt voorzichtig het etiket van een sinasflesje. De achterkant is wit. Je begint te schrijven. En lijnen te trekken. De tabel wordt lang. Let op de alfabetische volgorde!



‘Wát een lange tabel!’

 ‘Stil. In echt álle Slavische talen betekent Duitser …’

 ‘Nou?’

 ‘Ik durf het bijna niet te zeggen …’

 ‘?’

 ‘Němi betekent niet-begrijpend, oftewel doofstom. Němci zijn doofstommelingen.’

 ‘Pfah!’

 ‘Duitser/Doofstomme is een woord van vóór het nationalisme, toen de natie Duitsland niet bestond maar raartalige streekgenoten wel.’

 Ietwat sullig kijken de andere twee je aan.

 ‘Als Slavischtaligen quote Duitsers unquote zeggen, bedoelen ze geen Bondsrepublikeinen, dan bedoelen ze onbegrijptalige landgenoten, al beseffen de meesten dat zelf niet meer.’

 Nog steeds kijken ze sullig.

 ‘En vóór Bismarck dacht geen enkele Deutscher aan Duitsland, dat land bestond helemaal niet. Duitser betekende iets als Germaan.’

 ‘Yes, Germans are Germanics.’

 ‘Exactly.’

 

‘En Slaviërs, durf je zeker ook bijna niet?’

 ‘Jawel, dat zijn Slované, da’s heel literair …’

 ‘Nou?’

 ‘Kijk op m’n tabel: in al onze talen, behalve misschien in Bosnisch en Servo-Kroatisch…’

 ‘Dat mag je niet zeggen. Servisch én Kroatisch.’

 ‘Welles. Het enige verschil zit in hun Cyrillisch respectievelijk Latijns schrift en ...’

 ‘Stop! Wat betekent jullie slowanne?’

 ‘Slované komt van het proto-Slavische woord slovo, dat woord betekent. Dus Germanen zijn doofstommelingen en Slaviërs woordenaren: mensen van het woord.’

 

‘Doofstommelingen: I’m almost sorry for these Germans.’

 ‘Versta je me wel? Not only Germans, it’s about all Germanic speakers, about all of you, including …’

 ‘Pfah!’

 ‘En wat dacht je van ons in jullie Germaanse talen: tot-slaaf-gemaakten?’

 

Het is windstil en het sinas-etiket met op de achterkant de beschuldigende tabel blijft tussen ons in liggen, een wit schaamlapje in het dorbruine gras. Tot-slaaf-gemaakten – moet je je beide wandelgenotes je excuses aanbieden? Je doet er maar even het zwijgen toe, terwijl zij in hun eigen taal zo te horen van mening verschillen over het Servisch en het Kroatisch.

 Dan verschijnt een mooie Slavische met volle boodschappentas in de deuropening van de minimarket. Hm, tot-slavin-gemaakte, een schaamteloos opwindend idee. Tja, je Viking-voorvaderen zouden haar inderdaad nu … Maar dan denk je aan die kranige Untermensch-baboesjka bij de kerk van Skole en word je bijna misselijk van de sinas. En al die serveerstertjes … En al die ‘Oost-Europeanen’ in de bouw en de kassen en asperges en op de vrachtwagens en in de zorg. En in red-light.

 Ja, die oude omgangsvormen tussen Germanen en Slaviërs bestaan nog steeds, een onrustbarend en pijnlijk idee. En het ergste of, zo je wilt, het mooiste, is hoe simpel het werkt: gewoon de neoliberale markt, de slavenmarkt van nu. Al stijgen ze snel, de Slavische lonen zijn nog zo laag, zelfs jij – thuis een armzalige pensioentrekker – kunt naar je gevoel elke Slaviër kopen (behalve die dikke SUV-erds misschien, maar die wil je sowieso niet).

 Dat je dat niet eerder zag! Dat niet iedereen dat ziet!? Sociaal-culturele tunnelvisie? Collectief-onbewuste instemming? Heimelijk geilheid? Hm, griezelige onderbuikgedachten. Want neonazi’s houden van die oude omgangsvormen tussen Germanen en Slaven. En opper-Slaaf Poetin ontleent er z’n bestaansrecht aan.

 

Je begrijpt nu ook waarom je je nogal ergerde aan die lange tabel: die had niet jouw invalshoek. Het vigerende perspectief in Europa is Germaans, niet dat van de Slavische meerderheid. Ondertussen schrijdt de boodschappentasschoonheid over straat, de richting van onze terugtocht. Je staat op en klopt droge grassprietjes van je broek. ‘Let’s go back to Kolochava.’

 ‘It looks like,’ zegt een van je twee Slavische reisgenotes, langzaam en stijf opstaand, ‘dat sommige Germanen niet helemaal afstand kunnen nemen van de historische verhoudingen.’

 ‘Jawohl,’ zeg je vlug, ‘de CSU-premier van Beieren is indeed ontzettend arrogant richting der Osten.’

 ‘Wat bedoel je? Ik bedoel de man-vrouwverhoudingen.’

 O gelukkig, ze bedoelt díé verhoudingen. ‘I am sorry, daar heb ik geen ervaring mee. In mijn Stockholms flatje leef ik al tien jaar als een kluizenaar.’

  Iets verderop sleurt schoonheid haar boodschappentas een Nimecka standaardwoning binnen. Voor de deur staat een grote witte SUV en als we erlangslopen blijkt die een Oostenrijks nummerbord te hebben, uit Tirol.

© Paul Braamberg 2023